Rješenjem Zemaljskog zavoda za zaštitu spomenika kulture i Prirodnih rijetkosti NR BiH br. 104/50 iz 1950. godine, objekat je bio stavljen pod zaštitu države.
1954. godine, tadašnji Zemaljski zavod za zaštitu spomenika kulture i prirodnih rijetkosti NR BiH, uradio je tehničko snimanje objekta i izradio projekat rekonstrukcije džamije u Kotezima.
Objekat džamije i mektebska zgrada u kojoj se nalazio i stan za mualima su znatno devastirani 1942. godine. Sa objekta džamije je skinut krov, a mektebska zgrada je razrušena, što je prouzrokovalo kasnije progresivno propadanje zidnih struktura, podova objekta, prozora i vrata i uopšte enterijera ovih objekata. Džamije i mekteb su od tada van funkcije, nema podataka da su bili popravljani i ne održavaju se.
U nešto boljem stanju se nalazi kamena munara džamije čija je krovna kupola ostala neoštećena, tako da je propadanje objekta usljed djelovanja atmosferilija znatno manje u poređenju sa stanjem objekata džamije i mekteba.
Kako ti objekti nisu odavno u funkciji, cijela parcela, uključujući i unutarnjost objekata džamije i mekteba, je zarasla u samoniklo rastinje, tako da je mogućnost vršenja detaljnijeg uvida u stanje ovih objekata, kao i nišana u haremu, veoma mala. (!?)
 |
| Stara kamena džamija u starom selu Kotezi, Popovo Polje (source: Panoramio) |
Objavljeno u "Službenom glasniku BiH", broj 12/04.
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na osnovu člana V stav 4. Aneksa 8. Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini i člana 39. stav 1. Poslovnika o radu Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 7. do 11. oktobra 2003. godine, donijela je O D L U K U !
Graditeljska cjelina - Džamija u Kotezima (Džamija Muje Kotezlije) proglašava se nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine ( u daljem tekstu: nacionalni spomenik).
Nacionalni spomenik obuhvata zemljište označeno kao k.č. br. 510, k.o. Kotezi, opština Trebinje, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina.
Nacionalni spomenik čine ostaci džamije sa munarom, mekteb, dvije cisterne-čatrnje i harem uz džamiju, uključujući i ogradne zidove.
Na nacionalni spomenik se primjenjuju mjere zaštite i rehabilitacije utvrđene Zakonom o provedbi odluka Komisije za zaštitu nacionalnih spomenika ustanovljene u skladu sa Aneksom 8. Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 9/02) .
 |
| Stara kamena džamija u starom selu Kotezi, Popovo Polje (source: Panoramio) |
Vlada Republike Srpske dužna je da obezbijedi pravne, naučne, tehničke, administrativne i finansijske mjere za zaštitu, prezentaciju i rehabilitaciju nacionalnog spomenika.
Vlada Republike Srpske dužna je da obezbijedi sredstva za izradu i sprovođenje potrebne tehničke dokumentacije za rehabilitaciju nacionalnog spomenika.
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika (u daljem tekstu: Komisija) utvrdiće tehničke uslove i obezbijediti sredstva za izradu i postavljanje informacione table sa osnovnim podacima o spomeniku i odluci o proglašenju dobra nacionalnim spomenikom.
U cilju trajne zaštite nacionalnog spomenika utvrđuje se sljedeće:
I zona zaštite obuhvata prostor definisan u tački I stav 2 ove odluke.
U ovoj zoni sprovode se sljedeće mjere zaštite:
1. U sklopu rehabilitacije nacionalnog spomenika dozvoljeni su istraživački i konzervatorsko-restauratorski radovi, uključujući i one koji imaju za cilj prezentaciju spomenika, uz odobrenje ministarstva nadležnog za prostorno uređenje u Republici Srpskoj i stručno nadziranje nadležne službe zaštite naslijeđa na nivou Republike Srpske.
2. S ciljem zaštite od daljeg propadanja utvrđuju se sljedeće mjere:
- čišćenje zidnih struktura džamije i munare kao i okolnog harema od samoniklog rastinja;
- ispitivanje i statička analiza zidova i ostalih dijelova objekata;
- skidanje onih struktura konstrukcije za koje je prethodno ispitivanje nedvosmisleno utvrdilo da postoji opasnost od samoobrušavanja;
- snimanje, konzervisanje i prezentovanje na adekvatan način skinutih struktura u sklopu graditeljske cjeline;
- konzervisanje i sanacija zidova i drugih struktura objekata;
- zaštita zidova od negativnih spoljnih uticaja;
- snimanje, uređenje harema i saniranje oštećenih nišana.
3. U sklopu rehabilitacije nacionalnog spomenika, a s ciljem vraćanja njegove izvorne namjene, dozvoljava se rekonstrukcija nedostajućih dijelova objekta u izvornom obliku, iste veličine, od istog ili istovrsnog materijala, primjenom istih tehnoloških pristupa u najvećoj mogućoj mjeri, a na osnovu dokumentacije o izvornom obliku.
One dijelove za koje ne postoji pouzdana dokumentacija riješiti u sklopu projekta rehabilitacije na način kojim će se obezbijediti čitljivost njihovog interpolisanja.
Izvršiti statičku konsolidaciju zidova na osnovu prethodnog ispitivanja i statičke analize.
Ulomci džamije, munare i mekteba koji su ostali nakon urušavanja objekata, ili koji su demontirani zbog opasnosti od samoobrušavanja u prethodnoj fazi zaštite od daljeg propadanja, biće snimljeni, konzervisani i ponovo ugrađeni u objekat.
4. Namjena zaštićenog prostora ne smije da bude promijenjena. Prostor spomenika može da bude otvoren i dostupan javnosti za korištenje u edukativne i kulturne svrhe, a uz prethodno dobivenu saglasnost vlasnika nacionalnog spomenika.
5. U ovoj zoni nije dozvoljeno:
- nova izgradnja, niti izvođenje radova koji bi mogli da ugroze nacionalni spomenik, kao ni postavljanje privremenih objekata ili stalnih struktura čija svrha nije isključivo zaštita i prezentacija nacionalnog spomenika,
- razaranje ruševina,
- odlaganje svih vrsta otpada.
II zona zaštite obuvata k.č. br. 463, 464, 465, 469, 470, 471, 472, 483, 484, 485, 486, 506, 507, 508, 511, 512, 513, 514, 516, 517, kao i k.č. br. 466, 467, 468, k.o. Kotezi.
U II zoni zaštite dozvoljava se rehabilitacija i adaptacija postojećih objekata i interpolacija novih stambenih objekata, a uz poštivanje uslova: maksimalne dopuštene spratnosti objekata P+1 u njihovim izvornih oblicima, uz primjenu izvornih materijala (kamen za zidanje, dersovane fasade, kamene ploče za krovni pokrivač, dvostrešni krovovi, drvena konstrukcija krovišta nagiba 30o, svi otvori na fasadi zatvoreni prozorima i vratima od nebojenog drveta).
Izuzetno od odredbe prethodnog stava, na lokaciji k.č. br. 466, 467, 468, k.o. Kotezi, nije dozvoljena nova izgradnja.
IV
Stavljaju se van snage svi sprovedbeni i razvojni prostorno-planski akti koji su u suprotnosti sa odredbama ove odluke.
V
Svako, a posebno nadležni organi Republike Srpske, gradske i opštinske službe suzdržaće se od preduzimanja bilo kakvih radnji koje mogu da oštete nacionalni spomenik ili da dovedu u pitanje njegovu zaštitu i rehabilitaciju.
VI
Ova odluka dostaviće se Vladi Republike Srpske, ministarstvu nadležnom za prostorno uređenje u Republici Srpskoj, nadležnoj službi zaštite naslijeđa na nivou Republike Srpske i opštinskom organu uprave nadležnom za poslove urbanizma i katastra, radi sprovođenja mjera utvrđenih u tač. II - V ove odluke i nadležnom opštinskom sudu radi upisa u zemljišne knjige.
VII
Sastavni dio ove odluke je obrazloženje sa pratećom dokumentacijom, koje je dostupno na uvid zainteresovanim licima u prostorijama i na web stranici Komisije (http://www.aneks8komisija.com.ba).
VIII
Prema članu V, stav 4. Aneksa 8. Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, odluke Komisije su konačne.
IX
Ova odluka stupa na snagu danom donošenja i objaviće se u «Službenom glasniku BiH».
Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.
Predsjedavajuća Komisije
Amra Hadžimuhamedović
Broj: 07-6-104/03-3
7. oktobra 2003. godine
Sarajevo
O b r a z l o ž e n j e
I - UVOD
Na osnovu Zakona o provedbi odluka Komisije za zaštitu nacionalnih spomenika uspostavljene prema Aneksu 8. Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, član 2, stav 1, “nacionalni spomenik” je dobro koje je Komisija proglasila nacionalnim spomenikom, u skladu sa čl. V i VI Aneksa 8., kao i dobra upisana na Privremenu listu nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine, sve dok Komisija ne donese konačnu odluku o njihovom statusu, a za šta ne postoji vremensko ograničenje i bez obzira da li je za dotično dobro podnesen zahtjev.
Komisija je primila peticiju Centra za islamsku arhitekturu iz Sarajeva, 23.januara 2003. godine.
U skladu sa odredbama Zakona, a na osnovu člana V, Aneksa 8. i člana 35. Poslovnika o radu Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika, Komisija je pristupila sprovođenju postupka za donošenje konačne odluke za proglašenje dobra nacionalnim spomenikom.
II – PRETHODNI POSTUPAK
U toku vođenja postupka izvršen je uvid u:
§ dokumentaciju o lokaciji imovine i vlasničku dokumentaciju (izvod iz posjedovnog lista, br.333, Opština Trebinje, Katastarska opština Kotezi od 02. septembra 2003. godine i kopiju katastarskog plana izdatu od strane Republičke uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove, Područni centar Trebinje, Republika Srpska, od 02. septembra 2003. godine),
§ sadašnje stanje dobra,
§ podatke o sadašnjem stanju i namjeni dobra, uključujući i opis i fotografije,
§ istorijsku, arhitektonsku i drugu dokumentarnu građu o dobru, koja je data u popisu korištenja dokumentacije u sklopu ove odluke.
Na osnovu uvida u prikupljenu dokumentaciju i stanje dobra, utvrđeno je sljedeće:
1. Podaci o dobru
Lokacija
Džamija Muje Kotezlije nalazi se u centru sela Kotezi, smještenom na strmom obronku brda Lipnica, desno od puta Ljubinje-Trebinje, oko 2 km sjeveroistočno od Popova polja.
Nacionalni spomenik obuhvata zemljište označeno kao k.č. br. 510, k.o. Kotezi, opština Trebinje, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina.
Istorijski podaci
Prisutnost kasnosrednjevjekovne nekropole stećaka u Kotezima (Arheološki leksikon BiH, Tom 3, 1988., str.184) govori o starosti ovog naselja. U vrijeme osmanske vladavine, od osnivanja Ljubinjskog kadiluka krajem 16. vijeka, Kotezi su se stalno nalazili u sastavu ovog i Trebinjskog kadiluka. Sačuvan je dokument u kojem je zapisano da su hidžretske 1076. godine (1665.) u Kotezima živjeli: majstor Jusuf, Durak, papudžija, i neki Osman. Hidžretske 1180. godine (1766.) u ovom mjestu se pominju: Ismail Šerak i bratić mu Ahmed, Ahmed, sin Zulfikarov, i Ferhat, sin Ahmedov. U Kotezima je 1880. živjelo 12 muslimanskih porodica, a toliko ih je bilo i pred početak II svjetskog rata 1941. godine (Hasandedić, 1990., str.285; Gazi Husrev-begova biblioteka, dokument br. 157; Vuletić-Vukasović, 1881., str. 36; Nametak, 1940, str.120).
Za vrijeme turske uprave u Kotezima su sagrađeni: džamija, mekteb, dvije čatrnje, tri kule i više čardaka i stambenih zgrada. Ništa od ovih objekata u cjelosti nije sačuvano, ali su prisutni ostaci ruševina nekih objekata ili njihovi dijelovi (Hasandedić, 1990, str.285).
Prema narodnoj tradiciji ovo je najstarija džamija u južnoj Hercegovini. Prema usmenom predanju podigao ju je Mujo Kotezlija, koji je po osvajanju Hercegovine od strane osmanske vlasti, u ime sultana dijelio Popovo polje kao erazi-emiriju[1] stanovnicima, te od poreza sagradio džamiju u Kotezima. Iza džamije, blizu mihrabskog zida, nalazi se mezar ograđen kamenim pločama, s nišanom bez natpisa, ne većim od pola aršina, u kojem je, prema usmenom predanju, ukopan Mujo Kotezlija, osnivač džamije i mekteba koji je bio sagrađen uz džamiju. Način na koji je izrađen ovaj nišan, možda govori o skromnosti ovog vakifa. Selo Kotezi imalo je najjači vakuf u Ljubinjskom kotaru: dvije čatrnje iz kojih se ljeti prodaje voda i 2-3 harema velikih kao osrednje gumno - iz kojih se prodaje trava, što daje oko 400 dinara godišnjeg prihoda (Nametak, 1940., str.120; Hasandedić, 1990., str.286 ).
Ovoj džamiji gravitirala su sela: Miljanovići, Mišljen, Obzir, Oraje, Ravno i Vojevići. Priča se da je petkom i bajramima u nju dolazilo po šezdeset konjanika (Hasandedić, 1990., str.287).
Za vrijeme ustanka u Hercegovini (1875.-1878.), džamija je bila znatno oštećena i srušen joj je krov (Vuletić-Vukasović, 1881., str. 36). Na fotografiji koja datuje iz perioda prije II svjetskog rata (Nametak, 1940., fotografija na str.120) vidljivo je da je objekat džamije bio popravljen i pokriven. Iz članka, kojim je opisano putovanje reis-ul-uleme Fehima ef. Spahe kroz Hercegovinu i posjetu Kotezima, da se zaključiti da je objekat džamije bio u funkciji (Put Njegove Preuzvišenosti Reis-ul-uleme u Hercegovinu i Crnu Goru, Glasnik Islamske vjerske zajednice, 1939., br.7, str.288). Džamija je stradala 1942. godine, kada je sa nje skinut krov, a tada je srušena i mektebska zgrada u kojoj se nalazio i stan za mualima. Imamsku dužnost u ovoj džamiji od 1912. do 1942. godine vršili su: Mehmed ef. Merzić, Ali ef. Zlomužica, Husein ef. Miljanović, Mahmutović i Salihović (Hasandedić, 1990, str.287).
2. Opis dobra - Arhitektura
Džamija u Kotezima ima centralni molitveni prostor, ulazni prostor sa sofama, natkrivena je četverovodnim krovom i ima kamenu valjkastu munaru. Ovakav oblik munare rijetko je zastupljen u Bosni i Hercegovini. Pored džamije u Kotezima, munare valjkastog oblika imale su džamije u Donjem Čičevu kod Trebinja, Stara džamija u Dobrunu kod Višegrada. (Stara džamija u Kiseljaku imala je valjkastu munaru prije intervencija u XX vijeku, dok su kod nekih džamija izvorni oblici munare kasnijim intervencijama zamijenjeni valjkastim kamenim munarama – džamija u Lizopercima kod Prozora, Inat džamija u Sopotu kod Kule u Gackom).
Unutarnji prostor džamije bio je pokriven četverostrešnim krovom, dok je krovna ravan sa sjeveroistočne strane objekta bila produžena i pokrivala zatvoreni ulazni trijem sa sofama. Objekat, oblika četverouganika, spoljnih gabaritnih dimenzija cca 7,70 x 10,10 m, zidan je od tesanog kamena krečnjaka u krečnom malteru. Zidovi su debljine oko 65 cm, a ugaoni spojevi rađeni su provezivanjem krupnijih klesanaca.
Prvobitno, džamija je bila pokrivena kamenim pločama na četverovodnom drvenom krovištu. Strehe krova nisu imale oluke.
U dispozicionom smislu objekat se sastojao od ulaznog zatvorenog prostora sofa (ulaz u molitveni prostor je sa sjeverozapada) dimenzija 6,25 x 2,65 m koji je imao dvije sofe, lijevu dimenzija 2,10 x 2,65 m i desnu dimenzija 2,77 x 2,65 m i centralnog molitvenog prostora (četverougaonik dimenzija cca 6,25 x 5,50 m').
Visina zida, mjerena u centralnom molitvenom prostoru, je cca 3,90 m (mjereno od poda centralnog prostora do krune zida).
Desno od ulaza u džamiju, prigrađena je kamena munara u formi šupljeg cilindra, “svojom arhitekturom nema slične na našim prostorima” (Hasandedić, 1990., str.285). Postament munare zidan je od lomljenog kamena i izveden je u formi zarubljene kupe: visina postamenta je cca 3,30 m’ (mjereno sa donje, jugoistočne strane), a baza kupe u dnu (mjereno sa donje, jugoistočne strane) je cca 3,80 m’. Cilindrično tijelo munare ima visinu od cca 5,20 m’ (mjereno od postamenta do baze kupole). Vrh munare zidan je od kamena, a izveden je u formi kupole, čija baza ima dijametar od cca 2,20 m’. Ukupna visina munare, mjerena sa gornje, sjeverozapadne strane, iznosi cca 8,30 m’, odnosno cca 9,50 m’, mjerena sa donje, jugoistočne strane (kompleks džamije izgrađen je na strmom terenu). Tijelo munare zidano je od lomljenog kamena krečnjaka. Spoljni dijametar munare je cca 2,50 m’, a unutarnji cca 1,50 m’, zidovi su debljine cca 50 cm.
Spoljnim stepeništem, zidanim od lomljenog kamena sa preko jedanaest stepenika, pristupa se ulazu u munaru postavljenom u završnoj ravni zarubljenog kupastog postamenta. Ulaz je nadsveden ravnim kamenim lukom.
Platformi šerefe munare pristupalo se preko 14 zavojitih kamenih stepenika munare (ovi stepenici su u formi konzola urađenih od monolitnih komada kamena uklještenih u zid cilindričnog tijela munare). Pri vrhu munare izvedena su četiri pravougaona prozorska otvora (dimenzija cca 50 x 80 cm).
U mihrabskom zidu postavljena su dva prozorska otvora (spoljni svijetli otvor cca 90 x 95 cm), a u donjoj zoni, u jednom horizontalnom pojasu, u zidu koji dijeli centralni unutarnji prostor od prostora ulaznog trijema sa sofama, postavljena su dva prozorska otvora (dimenzija cca 75 x 90 cm) i vrata (dimenzija cca 125 x 190 cm), na zidu ulazne fasade postavljena su dva prozorska otvora (dimenzija cca 50 x 75 cm) i otvor ulaznih vrata (dimenzija cca 130 x 170 cm), a na jugozapadnom zidu je u gornjoj zoni zida (gornja ivica prozora koincidira sa krunom zida) postavljen jedan prozorski otvor (dimenzija spoljneg svijetlog zidarskog otvora cca 50 x 55 cm), a u donjoj zoni ovog zida nalazi se dolaf-niša u zidu (dimenzija 65x85 cm dubine 35 cm).
Prozori imaju neprofilisane šembrane od kamena koje su formirale pravougaoni okvir, koji je na fasadi vidljiv. Svi spoljni prozori, postavljeni u donjem pojasu, su imali demire od kovanog gvožđa.
Kameni mihrab smješten na jugoističnom zidu džamije ima poluobličasto udubljenu nišu širine 93 cm i visine oko 2.20 m koja je pri vrhu zasvedena. Okvir niše izlazi iz korpusa zida cca 15-20 cm i ima širinu 1,55 m i visinu od oko 2,70 m.
Džamija ima nekoliko mezara u svom haremu (mezari su situirani sjeverno i sjeveroistočno od objekta džamije), a sastavni dio kompleksa džamije su dvije čatrnje-cisterne za vodu koje su sagrađene neposredno uz džamiju sa njene sjeveroistočne strane.
Jugozapadno od objekta džamije nalaze se ostaci mektebske zgrade u kojo se nalazio i stan za mualima. Objekat spoljnih gabaritnih dimenzija cca 5 x 10 m’ zidan je od tesanog kamena krečnjaka.
3. Dosadašnja zakonska zaštita
Rješenjem Zemaljskog zavoda za zaštitu spomenika kulture i Prirodnih rijetkosti NR BiH br. 104/50 iz 1950. godine, objekat je bio stavljen pod zaštitu države.
4. Istraživački i konzervatorsko-restauratorski radovi
1954. godine, tadašnji Zemaljski zavod za zaštitu spomenika kulture i prirodnih rijetkosti NR BiH, uradio je tehničko snimanje objekta i izradio projekat rekonstrukcije džamije u Kotezima.
5. Sadašnje stanje dobra
Objekat džamije i mektebska zgrada u kojoj se nalazio i stan za mualima su znatno devastirani 1942. godine. Sa objekta džamije je skinut krov, a mektebska zgrada je razrušena, što je prouzrokovalo kasnije progresivno propadanje zidnih struktura, podova objekta, prozora i vrata i uopšte enterijera ovih objekata. Džamije i mekteb su od tada van funkcije, nema podataka da su bili popravljani i ne održavaju se.
U nešto boljem stanju se nalazi kamena munara džamije čija je krovna kupola ostala neoštećena, tako da je propadanje objekta usljed djelovanja atmosferilija znatno manje u poređenju sa stanjem objekata džamije i mekteba.
Kako ti objekti nisu odavno u funkciji, cijela parcela, uključujući i unutarnjost objekata džamije i mekteba, je zarasla u samoniklo rastinje, tako da je mogućnost vršenja detaljnijeg uvida u stanje ovih objekata, kao i nišana u haremu, veoma mala.
III - ZAKLJUČAK
Primjenjujući Kriterijume za donošenje odluka o proglašenju dobra nacionalnim spomenikom (“Službeni glasnik BiH”, br. 33/02 i 15/03), Komisija donosi odluku kao u dispozitivu. Odluka je zasnovana na sljedećim kriterijumima:
A. Vremensko određenje
(dobra nastala od praistorije do kraja XX vijeka)
B. Istorijska vrijednost
(veza građevine, cjeline ili područja sa istorijskom ličnošću ili značajnim događajem u istoriji)
C. Umjetnička i estetska vrijednost
iii) Proporcije
iv) Kompozicija
vi) Vrijednost konstrukcije
D. Čitljivost (dokumentarna, naučna, obrazovna vrijednost)
v.) Svjedočanstvo o tipičnom načinu života u određenom razdoblju
E. Simbolička vrijednost
ii. Sakralna vrijednost
iii.Tradicionalna vrijednost
iv.Vezanost za rituale ili obrede
v. Značaj za identitet grupe ljudi
F. Ambijentalna vrijednost
i. Odnos oblika prema ostalim dijelovima cjeline
ii. Značenje u strukturi i slici grada
iii. Objekat ili grupa objekata je dio cjeline ili područja
H. Jedinstvenost i reprezentativnost
i. Jedinstven ili rijedak primjerak određenog tipa ili stila
Sastavni dio ove odluke su:
- kopija katastarskog plana,
- z.k. izvadak,
- fotodokumentacija,
- grafički prilozi.
Korištena literatura :
- Gazi Husrev-begova biblioteka, dokument br. 157
- 1881. Vid Vuletić-Vukasović, Putne bilješke, Mladi Hercegovac, Mostar
- 1939. Put Njegove Preuzvišenosti Reis-ul-uleme u Hercegovinu i Crnu Goru, Glasnik Islamske vjerske zajednice, br.7
- 1940. Nametak, Alija, Islamski kulturni spomenici u Hercegovini i Crnoj Gori, putopisne bilješke, Kalendar za godinu 1940., Narodna uzdanica, Sarajevo (korištene usluge biblioteke Bošnjačkog instituta, fondacija Adila Zulfikarpašića-Sarajevo)
- 1954.Tehnički snimak objekta i projekat rekonstrukcije džamije u Kotezima (Sprem. sign. 832), Zemaljski zavod za zaštitu spomenika kulture i prirodnih rijetkosti NR BiH, Sarajevo
- 1988. Arheološki leksikon Bosne i Hercegovine, Tom 3, Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine, Sarajevo
- 1990. Hasandedić, Hivzija, Muslimanska baština u istočnoj Hercegovini, Mešihat Islamske zajednice, El-Kalem, Sarajevo
[1]erazi-mirija, skr. erazija (ar), zemljišne nekretnine sa posebnom pravnom prirodom koja je normirana Erazi-kanunamom. Pravo vrhovnog vlasništva na ovim nekretninama pripada državi, a posjednik ima ograničeno pravo raspolaganja (Abdulah Škaljić, Turcizmi u srpskohrvatskom jeziku, Svjetlost, Sarajevo 1989. , str 269)
0 comments:
Post a Comment